رونق مساجد با بهره مندی از توانمندی نمازگزاران و حضور امام جماعتی فعال

مسجد تراز اسلامی تعریف و شاخص هایی دارد و در بیانات مقام معظم رهبری نیز به آن ها اشاره شده است. مسجد تراز علاوه بر برگزاری نماز جماعت و برنامه های فرهنگی باید در زمینه های مختلفی مانند آموزش، مشاوره، خدمات اجتماعی، کارآفرینی و ... نیز فعال باشد.

یکی از مهمترین مؤلفه های تأثیرگذار در زمینه ایجاد مسجد تراز اسلامی، وجود ائمه جماعت فعال است تا بتوانند با بهره مندی از ظرفیت های موجود و ارتباط با افراد محله، زمینه را برای دستیابی به مسجد تراز اسلامی فراهم کنند.

هویت حقیقی مساجد این است که سنگر مستحکم، پایگاه معنوی، عبادی، فرهنگی، اجتماعی و محور ساماندهی، سامان بخشی و پشتیبانی عرصه امنیت ملی، حفظ تمامیت ارضی و پشتیبانی از جنگ و دفاع و ... باشد.

درباره ویژگی های مسجد تراز اسلامی با حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمد عابدین زاده، استاد حوزه و دانشگاه، گفت وگو داشتیم که مشروح آن را در ادامه مطالعه می کنید.

ایکنا ـ مسجد تراز اسلامی چگونه باید مأمن و مایه خیر و برکت در یک محله باشد؟

مسجد تراز اسلامی یا مسجد تراز انقلاب اسلامی مسجدی است که تمامی ظرفیت ها را به فعلیت برساند. یکی از این ظرفیت ها با توجه به اینکه مسجد محل تجمع اهل ایمان است، توجه به رفع نیازهای اجتماعی مردم محله است. بنابراین، مسجد تراز اسلامی مسجدی است که بر اساس توانایی های نمازگزاران خود، مشکلات اجتماعی محله و منطقه را برطرف کند.

بنابر این، مسجد تراز مسجدی تأثیرگذار در رفع نیازها و مشکلات محله است. مساجد در حوزه فعالیت های اجتماعی و رفع نیازهای مردم باید به صورت خیلی قوی وارد میدان شده و اقدام کنند. در این زمینه مساجد مختلف می توانند برنامه های فراوانی را اجرا کنند. راه اندازی صندوق قرض الحسنه یا مؤسسات خیریه همراه با توانمندی های خود مردم، شناسایی و رفع نیاز نیازمندان محله از جمله مواری است که باید از سوی مساجد پیگیری شود. مساجد می توانند از طریق صندوق قرض الحسنه یا مؤسسات خیریه نسبت به رفع نیازهای مادی افراد محله اقدام کنند.

محوریت تمامی این برنامه امام جماعت مسجد است. اگر امام جماعتی از آگاهی، ذوق و سلیقه لازم برخوردار نباشد، مساجد نمی توانند فعالیت های خود را به خوبی انجام دهند. لذا امام جماعت نقش کلیدی دارد. البته بعضی از نقش ها در مسجد و محله وجود دارد که به ویژه به شخص امام جماعت بازمی گردد. انجام اموری همچون سرکشی به خانواده های عزادار یا خانواده های دارای افراد بیمار، جاری کردن صیغه عقد برای ازدواج افراد محله یا نمازگزاران، اجرای فعالیت هایی همچون روضه های خانگی و ... از جمله فعالیت هایی است که باید از سوی امام جماعت در راستای پیگیری امور اجتماعی محله پیگیری و اجرا شود.

امام جماعت باید در هر صورت در حیطه ای که شرع به او اجازه می دهد، امکانات و برنامه های جذاب را برای جذب اقشار مختلف به ویژه نوجوانان و جوانان به مسجد به کار گیرد. قطعا کودکان و نوجوانان به بازی، تفریح و فعالیت های ورزشی علاقه مند هستند و لذا یک مسجد تراز اسلامی باید زمینه های چنین فعالیت هایی را فراهم کند تا بتواند کودکان، نوجوانان و جوانان را به مسجد جذب کند.

ایکنا ـ مسجد تراز اسلامی چگونه و در چه صورتی به هسته مقاومت فرهنگی، سیاسی، امنیتی و نظامی تبدیل می شود؟

یکی از زمینه هایی که اجتماع مؤمنین می تواند بنا به دستورات اسلامی در آن تأثیرگذار باشد، جنبه های مربوط به دفاع از دین و جامعه اسلامی است. این قضیه به حسب مورد متفاوت خواهد بود. برای مثال زمانی ممکن است جامعه دینی با هجوم دشمن مواجه باشد که در این راستا مساجد باید به سنگر مقاومت تبدیل شود. زمانی نیز ممکن است با هجمه های فرهنگی مواجه باشیم که مسجد باید به سنگری در مقابل هجوم فرهنگی تبدیل شده و از جامعه اسلامی دفاع کند. گاهی مسئله فراتر از این ها بوده و به جهان اسلام مربوط می شود و در اینجا باید بینش سیاسی مردم را تقویت کند تا بتواند وظیفه خود را نسبت به مجموعه جهان اسلام انجام دهد.

امروز باید از تمامی توانایی هایی که در یک اجتماع دینی وجود دارد، به خوبی بهره برداری کامل کرد. قالب و نحوه این بهره برداری به علم، فناوری و موقعیت جامعه مربوط است. بنابر این، هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد. حال که فضای مجازی در زندگی افراد مهم شده است، یقیناً مساجد باید در این زمینه فعال باشند.

ایکنا ـ طبق آماری که از سوی نهادهای مربوطه اعلام شده، برخی از مساجد نیمه فعال یا صرفاً در برخی روزها صرفاً نماز جماعت در آن برگزار می شود برای فعال شدن این مساجد چه باید کرد؟

متأسفانه به درستی از ظرفیت مساجد استفاده نمی شود، اما اینکه در این زمینه باید چه کاری انجام داد تا بتوان از تمامی ظرفیت مساجد استفاده کرد، منوط به اقدام و حرکتی جمعی است و نهادها و مسئولان تأثیرگذار در این حوزه باید انجام دهند. همچنین، در این رابطه افراد دارای جایگاه تأثیرگذار در جامعه نیز باید برای آگاهی بخشی به جامعه و بسترسازی برای بهره برداری هرچه بیشتر حرکت منسجمی را آغاز کنند، یعنی هم آگاهی لازم را به جامعه بدهند و هم زیرساخت های لازم برای این منظور پیش بینی کنند.

تربیت روحانیون آگاه به زمان و تشویق افراد توانمند به قرار گرفتن در کنار چنین روحانیونی برای تشکیل هسته مدیریتی در مساجد یا حتی حمایت های مالی و فناورانه و تهیه امکانات حمایتی و تفریحی برای راه اندازی ابتدایی مساجد از جمله مواردی هستند که می تواند زمینه ساز فعال شدن مساجد و تدوام مسیر آن ها باشند. سازمان هایی مانند سازمان تبلیغات اسلامی که نقش اعزام روحانی به مناطق مختلف را دارد و دیگر سازمان ها و نهادهای مربوط به حوزه مساجد باید به صورت مدبرانه وارد میدان شوند تا بتوانیم از تمامی ظرفیت مساجد کشور استفاده کنیم.

امروز نهادهایی که رابطه مستقیم و کاملی با امور مساجد دارند از جمله سازمان تبلیغات اسلامی، مرکز رسیدگی به امور مساجد و ... باید مسئولیت اصلی خود را در این زمینه ایفا کنند. حوزه های علمیه نیز باید با برنامه ریزی و حمایت از مساجد به عنوان سنگرهای تأثیرگذار جامعه اسلامی، زمینه را برای انجام فعالیت های تأثیرگذار در آن ها مهیا کنند.

مساجد جامعه نباید حکومتی شوند و هیچکس چنین موضوعی را عنوان نمی کند، اما مساجد یقیناً برای قرار گرفتن در مسیر اصلی خود نیازمندی هایی دارند که حاکمیت باید آن ها را به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از طریق نهادهای تأثیرگذار برآورده کرده و وظیفه خود برای فعال سازی مساجد و زمینه سازی برای انجام برنامه های تأثیرگذار در این اماکن مقدس را فراهم کند.

انتهای پیام